کاربردهای گوگرد در کشاورزی :

گوگرد قسمتی از هر سلول زنده است و در سنتز آمینو اسیدهایی مثل سیستئین و متیونین و بطور کلی پروتئین ها و همچنین ویتامین ها شرکت دارد. اهمیت گوگرد در فرآیند فتوسنتز و افزایش مقاومت گیاه در فصل سرما شناخته شده است. حضور گوگرد در حبوبات برای جذب نیتروژن به مقدار کافی، ضروری است. حضور گوگرد در فرآیند nitrate-reductase  که در آن نیتروژن نیتراته به آمینو اسید تبدیل می شود، از اهمیت خاصی برخودار است.یکی از 17 عنصر غذایی ضروری برای رشد و نمو گیاهان است، به‌طوریکه این عنصر چهارمین ماده غذایی مهم بعد از نیتروژن، فسفر و پتاسیم در نظر گرفته می‌شود. گوگرد نقش‌های کلیدی در متابولیسم گیاهان دارد.

تفاوت جذب گوگرد توسط عنصر گوگرد و سولفات

 1. سولفات سولفور

اگرچه S به اشکال مختلف شیمیایی در طبیعت وجود دارد، گیاهان می توانند S را فقط از طریق سیستم ریشه خود به شکل SO42- جذب کنند. مقادیر کمی از گاز دی اکسید گوگرد را می توان از طریق برگ ها جذب کرد، اما این امر در تغذیه کلی گیاهان تاثیر چندانی ندارد. این بدیهی است که به این معنی است که تمام خاک S باید به SO42- تبدیل شود تا توسط گیاهان مورد استفاده قرار گیرد.

آنیون SO42- حامل دو بار منفی است، بنابراین به هیچ وجه توسط کلوئیدهای خاک جذب نمی شود. با افزایش اسیدیته خاک، برخی مکان‌های بار مثبت روی ذرات رس و مواد آلی ایجاد می‌شوند که امکان جذب مقدار محدودی SO42- را فراهم می‌کند. اما در بیشتر موارد، SO42- آزادانه با رطوبت خاک حرکت می کند، به خصوص در سطوح بالایی مشخصات خاک. بنابراین بسیار شبیه نیتروژن نیترات (N) در خاک واکنش نشان می دهد. در نتیجه، سطوح SO42- اغلب با افزایش رطوبت مقدار اسیدیته افزایش می یابد.

 2. گوگرد عنصری

عنصر S برای گیاهان کاملاً در دسترس نیست. گیاهان به سادگی نمی توانند S⁰ را از طریق سیستم ریشه جذب کنند. عنصر S بی اثر و نامحلول در آب است. از نظر تجاری، شرکت‌ها می‌توانند آن را در فضای باز ذخیره کنند، جایی که می‌تواند سال‌ها بدون تأثیر رطوبت یا دما در جای خود باقی بماند. با این حال، وقتی کشاورزان S⁰ را به خاک اضافه می کنند، موضوع کاملاً متفاوت است. عنصر گوگرد (اکسید می شود) به شکل SO42- در دسترس گیاه، و سرعتی که در آن این تبدیل صورت می گیرد، عامل تعیین کننده در مورد اثربخشی S⁰ به عنوان منبع کود S است.

کارشناسان موارد زیر را به عنوان مهمترین ملاحظات در مورد استفاده از این دو شکل شیمیایی S در برنامه های باروری توصیه می کنند:

· وقتی برای نیاز کل محصول خود به S⁰ تکیه می کنید، استفاده از آن قبل از کاشت بهترین نتایج را به همراه دارد. پخش و به دنبال آن ادغام به قرار دادن باند ارجحیت دارد. کاربردهای سطحی S⁰ توصیه نمی شود.

در کشت بهاری : اگر در زمان کاشت محصولات بهاره از کود استفاده می کنید، کودهای SO42- معمولا بهترین نتیجه را دارند. این امر به ویژه در صورتی صادق است که شرایط به گونه ای باشد که سرعت اکسیداسیون کاهش یابد – به عبارت دیگر، در دماهای سرد یا رطوبت بیش از حد. در کودهای استارتر یا ردیفی، اشکال SO42- S معمولاً نتایج بهتری را ارائه می دهند.

درکشت پاییزی: اگر در پاییز برای محصولات بهاره کود استفاده کنید، احتمال تفاوت بین منابع S⁰ و SO42- کمتر می شود. منابع گوگرد عنصری معمولاً اثرات باقیمانده بهتری دارند.

منابع گوگرد عنصری بسیار اسیدی هستند. این می تواند به محصولات شما در شرایط قلیایی خاک کمک کند، اما در شرایط اسیدی به آنها آسیب می رساند. منابع سولفات می توانند در واکنش اسیدی یا خنثی باشند. سولفات آمونیوم یک ماده اسیدی است. K-Mag، سولفات پتاسیم و سولفات کلسیم مواد خنثی هستند و بر pH خاک تأثیری ندارند .

 علایم کبود گوگرد در گیاهان :

هرگاه میزان گوگرد در گیاهان در حال رشد به زیر سطح بحرانی مورد نیاز کاهش یابد‌، علائم ظاهری کمبود گوگرد در گیاه ظاهر می‌شود. علائم کمبود گوگرد بیشتر شبیه علائم کمبود نیتروژن در گیاهان است بنابراین، تشخیص کمبود گوگرد از کمبود نیتروژن دشوار است. علائم کمبود گوگرد معمولا شامل زرد شدن برگ‌های جوانتر در نتیجه تولید کم کلروفیل است. تحرک گوگرد در گیاه کمتر از نیتروژن است و علائم کمبود از برگ‌های جوان بصورت رنگ‌پریدگی ظاهر می‌شود اما در نیتروژن برعکس است. دراثر کمبود گوگرد رشد به‌ طور‌کلی کاهش می‌یابد. در غلات، پنجه‌زنی کاهش می‌یابد در کلزا، گلها رنگ‌پریده و برگها بد شکل و دِفرمه می‌شوند در گیاهان لگوم تشکیل گره و تثبیت نیتروژن کاهش پیدا می‌کند.

چرا باید از کودهای گوگرد در کشاورزی استفاده کرد؟

در خاک‌های ایران به دلایل مختلفی از جمله آهکی بودن خاک‌های زراعی، بی‌کربناته بودن آب‌های آبیاری، مواد آلی کم خاک، حاکمیت تنش خشکی، حلالیت برخی عناصر غذایی در محیط ریشه کاهش می‌یابد. در این شرایط کاربرد گوگرد به واسطه‌ی اثرات اصلاحی، در بهبود خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک موثر است و می‌تواند pH خاک را به‌طور موضعی و محدود کاهش دهد. ضمن آنکه در تامین نیاز غدایی گیاه مفید است و باعث افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش‌های محیطی می‌شود . باتوجه به موارد گفته شده مصرف کودهای گوگردی می‌تواند برای کشاورزی مفید باشد.

گوگرد موجود در خاک به صورت ترکیبات آلی و معدنی وجود دارد. همانطور که قبلا نیز ذکر شد بیشتر گوگرد موجود در خاک به صورت ترکیبات آلی است که نمی تواند توسط گیاه جذب شود. گوگرد موجود تنها در صورتی می تواند جذب گیاه شود که این ترکیبات طی فرآیند معدنی شدن به فرم سولفات تبدیل شود.

گوگرد در ساختار پروتئین ها و عملکرد آنزیم ها بسیار مهم است و نقش مهمی در دفاع از گیاهان در برابر تنش ها و آفات دارد. عواملی همچون ترکیبات ثانویه گوگرد (به عنوان مثال گلوکوزینولات ها، پپتیدها، گلوتامیل و آلیین ها)، فیتوآلکسین ها، پروتئین های غنی از گوگرد (تیونین ها)، رسوبات موضعی گوگرد (در اطراف ریشه) و آزاد شدن ترکیبات گوگرد فرار به صورت گاز، می‌توانند مقاومت گیاه را در برابر عوامل بیماری زا و آفات گیاهخوار افزایش دهند. از آنجا که جذب گوگرد و نیتروژن به شدت با هم در ارتباط هستند، کمبود گوگرد در گیاهان را می‌توان با نسبت نیتروژن به گوگرد موجود در بافت گیاه تشخیص داد.

استفاده از گوگرد در خاکهای رسی

سولفات در خاک متحرک بوده و مانند نیترات به راحتی توسط آب شسته شده و با آبیاری و یا بارش سنگین باران از منطقه فعال ریشه خارج می شود. با تبخیر آب، سولفات می تواند مجددا به سطح خاک منتقل شود. تحرک پذیری سولفات در خاک تعیین نیاز خاک به  کودهای گوگردی را مشکل می نماید. ذرات رس  موجود در خاک  سولفات را بیشتر از نیترات جذب می نمایند. با بارش بهاره، سولفات موجود در بخش ماسه ای خاک شسته می شود ولی در  بخش رسی خاک که در قسمت های پایین تر خاک قرار دارد نگه داشته می شود.بنابر این در این مناطق در رشد اولیه گیاه ممکن است علائم کمبود گوگرد مشاهده شود که با رشد بیشتر ریشه گیاه و نفوذ آن به مناطق رسی این علائم بر طرف می شوند. در مناطقی که بخش ماسه ای خاک عمیق است و یا فاقد بخش رسی هستند، گیاهان نسبت کمبود گوگرد عکس العمل نشان می دهند.

جلوگیری از شوری خاک با گوگرد

جهت حفظ و بهبود عملکرد محصول از طریق آبیاری به تکنیک های مدیریتی آب و خاک بستگی دارد. گوگرد، بر اساس خواص خاک و کیفیت و کمیت آب آبیاری موجود، تا حد زیادی سطح سدیم و نمک را پایین نگه می‌دارد. از گوگرد و تعدادی از ترکیبات حاوی سولفور و یا همان گوگرد معمولا برای نگهداری و بهبود خاک در کشاورزی و آبیاری با آب های شور استفاده می کنند.